1. Khái niệm khoa học và công nghệ

Khoa học là những hiểu biết của con người về các vấn đề tự nhiên, xã hội đã được kiểm chứng bằng thông qua những phát minh, các định luật định lý,…

Công nghệ là những hiểu biết tạo ra những giải pháp kĩ thuật áp dụng vào đời sống và sản xuất.

Từ hai khái niệm trên ta rút ra được khái niệm chung cho khoa học công nghệ: đó là việc vận dụng những hiểu biết về khoa học để sáng tạo ra những giải pháp, kĩ thuật nhằm cải thiện cuộc sống, cải thiện xã hội con người.

Theo Luật Khoa học và Công nghệ Việt Nam, khái niệm khoa học công nghệ là khái niệm dùng để chỉ những phát minh, nghiên cứu về công nghệ, các hoạt động sáng tạo, cải tiến nhằm phát triển khoa học công nghệ.

2. Lịch sử ra đời của khoa học công nghệ

Khoa học công nghệ được bắt nguồn từ nhu cầu muốn cải thiện công cụ lao động, cải tạo đời sống của con người, đời sống xã hội. Khoa học công nghệ ra đời từ sau cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 2 diễn ra trong những năm cuối thế kỉ 18 đầu thế kỉ 19. Các nước Anh, Pháp, Đức,… tiến hành cách mạng công nghiệp nhằm cải thiện máy móc sản xuất. Từ đây máy móc tự động hóa ra đời. Cuộc cách mạng này chính  là điều kiện giúp công nghệ và khoa học phát triển, là tiền đề cho sự phát triển khoa học công nghệ.

Sau đó đến cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3 (hay còn gọi là cách mạng khoa học kĩ thuật lần thứ nhất, hay cách mạng 3.0) diễn ra đầu tiên tại Hoa Kỳ trong bối cảnh ảnh hưởng của Chiến tranh thế giới thứ 2 dẫn đến sự hình thành hai cực Ianta và trục đối đầu Xô – Mỹ (chiến tranh lạnh). Những biểu hiện trong chiến tranh thế giới thứ thứ II, cùng với những lợi nhuận khổng lồ thu được từ chiến tranh Mỹ nhận ra rằng khoa học công nghệ là vô cùng quan trọng. Thêm vào đó là sự đối đầu Xô -  Mỹ lại càng làm cho Mỹ có nhu cầu tăng cường tiềm lực quốc phòng bằng việc nghiên cứu và phát triển khoa học quân sự.

Ngoài ra trong chiến tranh, Mỹ thực hiện cơ chế mở cửa, một làn sóng nhập cư vào Mỹ diễn ra ồ ạt trong đó có cả các nhà khoa học kĩ thuật đến từ những quốc gia Anh, Pháp, Đức,… Đây chính là lý do kiến cho Mỹ là nước diễn ra cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật lần đầu tiên trên thế giới, là tiền đề của công nghệ thông tin cũng như sự phát triển khoa học công nghệ sau này. Sản phẩm nổi bật nhất thời kì này phát minh ra đó chính là máy tính điện tử.

Ngày nay chúng ta đang trong cuộc cách mạng 4.0, diễn ra trên ba lĩnh vực: kĩ thuật số, vật lý và công nghệ sinh học. Những phát minh tiêu biểu của cuộc cách mạng khoa học công nghệ này là internet và internet không dây trên phạm vi toàn thế giới, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu Data lớn,…

Ở Việt Nam, khoa học công nghệ phát triển muộn hơn so với những quốc gia tiên tiến trên thế giới bởi lẽ chúng ta có một thời kì phong kiến, và thời kì bị xâm lược kéo dài. Tuy vậy nền khoa học công nghệ nước ta cũng đã được rất nhiều thành tựu trong các lĩnh vực về sản xuất công nghiệp, y học, điện tử viễn thông,…

Cơ quan đứng đầu của ngành khoa học công nghệ Việt Nam là Bộ Khoa học Công nghệ đứng đầu là bộ trưởng Chu Ngọc Anh. Các nhà khoa học của nước ta được đào tạo từ rất nhiều những trường đại học lớn nhưng tiêu biểu nhất ta phải kể đến Học viện khoa học và công nghệ thuộc Viện Hàn Lâm Khoa Học và Công Nghệ Việt Nam, số 18 Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội. Đây là nơi chuyên đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ,.. có vai trò trụ cột trong nền khoa học công nghệ nước nhà.

3. Những tích cực và hạn chế mà khoa học công nghệ đem lại

Tích cực:

·        Mở ra một kỉ nguyên mới, nó là bước ngoặt vĩ đại của nền văn minh nhân loại.

·        Khoa học công nghệ đã giúp cải thiện sản xuất, nâng cao đời sống, phát triển kinh tế.

·        Đáp ứng nhu cầu của con người, con người tiếp cận nhanh chóng với những nền văn minh nhân loại khác.

Bên cạnh đó sự phát triển của khoa học công nghệ cũng để lại một số tiêu cực sau:

·        Sự phân hóa giàu nghèo, chiến tranh, ô nhiễm môi trường,…

·        Con người dần dựa quá nhiều vào công nghệ, sống xa vời thực tại.

·        …

4. Những thành tựu tiêu biểu của nền khoa học công nghệ Việt Nam

Nền khoa học công nghệ Việt Nam đạt được rất nhiều thành tựu, tiêu biểu nhất ta phải kể đến những thành tựu trong các lĩnh vực sau:

Trong sản xuất công nghiệp: Tiêu biểu nhất ta phải kể đến giàn khoan tự nâng thuộc tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam. Chất lượng của giàn khoan này lọt top 10 thế giới và top 3 châu Á. Ngoài ra còn xây dựng và đưa và vận hành nhà máy thủy điện Sơn La – nhà máy thủy điện lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Nhà máy cũng đã chế tạo và ứng dụng thành công công nghệ mới về sản xuất thủy điện.

Trong lĩnh vực y học: xây dựng thành công và hoàn thành phương pháp phẫu thuật nội soi tại viện 103, ngoài ra còn thành công trong việc phẫu thuật ghép gan, thận, thụ tinh trong ống nghiệm,…

Trong lĩnh vực nông nghiệp: hàng loạt giống lúa mới được ra đời, cùng với đó là lai tạo thành công các giống cây mới, giống cây trái vụ, cây ngắn ngày,…

Điện tử viễn thông: Mạng internet và internet không dây được phổ biến rộng rãi. Đặc biệt trong lĩnh vực này Tập đoàn Viễn thông Quân đội Việt theo đã chế tạo thành công dây chuyền sản xuất USB, điện thoại di động, máy tính với số lượng lớn. Đây là dây chuyền sản xuất tiên tiến nhất Đông Nam Á.

Ngoài ra còn rất nhiều những thành tựu khoa học kĩ thuật khác mà ta không thể kể hết được. Chỉ biết rằng những thành tựu này đã và đang giúp dần thay đổi bộ mặt nước nhà.